Iemand die, door een (psychische) stoornis, een gevaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving, kan gedwongen worden opgenomen in een (psychiatrische) zorginstelling met als belangrijkste uitgangspunt ‘het afwenden van het gevaar’. Zeer belangrijke voorwaarden zijn dat er geen enkele andere minder ingrijpende mogelijkheid of oplossing bestaat om dat gevaar af te wenden en de persoon zelf geen toestemming geeft voor een vrijwillige opname.
In de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) staat onder welke omstandigheden iemand onvrijwillig mag worden opgenomen en onvrijwillig mag worden behandeld in een psychiatrisch ziekenhuis. Belangrijk doel van de wet is burgers die hiermee geconfronteerd worden, rechtsbescherming te bieden.
De Wet Bopz geldt voor:
- gedwongen opnamen en behandelingen in de psychiatrie;
- de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking;
- de psychogeriatrie (ouderenzorg voor mensen met dementie)
Procedures in de Wet Bopz:
- Inbewaringstelling (IBS): een spoedmaatregel voor een gedwongen opname in een zorginstelling. Een IBS is door haar aard als spoedmaatregel alleen mogelijk in een noodsituatie. Het gevaar moet zo onmiddellijk dreigend zijn dat de procedure voor een rechterlijke machtiging niet afgewacht kan worden. De burgemeester beslist eerst of iemand een IBS krijgt. Hij bekijkt daarvoor de geneeskundige verklaring die een arts heeft opgesteld over de cliënt. Als de burgemeester een gedwongen opname noodzakelijk vindt, wordt de cliënt binnen 24 uur opgenomen in een instelling (een instelling met bopz-aanmerking). De rechter beoordeelt daarna vervolgens of de cliënt langere tijd in de instelling moet blijven. De cliënt wordt dan bijgestaan door een advocaat tijdens deze zitting/procedure.
- De Rechterlijke Machtiging (RM): een beslissing van de rechter dat een cliënt gedwongen opgenomen moet worden of blijven. De cliënt kan een RM krijgen als hij al is opgenomen (vrijwillig of met een IBS). De cliënt kan, indien er sprake is van een psychische ziekte ook zelf een RM aanvragen. Er zijn verschillende soorten rechterlijke machtigingen, zoals de ‘voorlopige machtiging (VM)’, de verlenging daarvan genaamd de ‘machtiging tot voortgezet verblijf (MVV)’ en de ‘voorwaardelijke machtiging, waarbij de cliënt naar huis mag of thuis mag blijven onder de voorwaarde dat de cliënt zich aan bepaalde voorwaarden houdt. Tijdens al deze procedures krijgt de cliënt bijstand van een advocaat. Rechterlijke Machtigingen zijn geen spoedmaatregelen en dus ook geen spoedprocedure;
BOPZ procedures zijn veelal op basis van gefinancierde rechtsbijstand waarbij de cliënt geen eigen bijdrage krijgt opgelegd en dus geen advocaatkosten verschuldigd is.
Wilt u meer weten of bent u op zoek naar concrete rechtshulp in deze, neem dan gerust contact met ons op.
